ရန်ကုန်မြို့တွင်းရှိ ကိုလိုနီခေတ် ဆောက်လုပ်ခဲ့သော အဆောက်အဦများ

ပထမအင်္ဂလိပ် - မြန်မာစစ်ပွဲအပြီးတွင် ၁၈၂၄ ခုနှစ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံသည် ဗြိတိသျှ ကိုလိုနီဖြစ်လာခဲ့ပြီး ၁၉၄၈ ခုနှစ်အထိ ဗြိတိသျှများက ကိုလိုနီ ဗိသုကာလက်ရာမြောက်သော အဆောက်အအုံများကို ရန်ကုန်မြို့တွင် ဆောက်လုပ်ခဲ့ပါတယ်။

လွတ်လပ်ရေးရပြီးနောက်တွင် ထိုကိုလိုနီ အခြေခံအဆောက်အအုံတွေကို ပြုပြင်မွမ်းမံခြင်းများကို ရပ်တန့်ခဲ့ပါတယ်။ ထိုအဆောက်အအုံများက ယခုအချိန်တွင် ယိုယွင်းပျက်စီးမှုများ ရှိနေပါတယ်။

ရန်ကုန်မြို့အတွင်းရှိ ထိုဗိသုကာလက်ရာ အဆောက်အအုံများက ခရီးသွားလာရောက် လည်ပတ်သူတွေကို စိတ်ဝင်စားမှုပေးနိုင်တဲ့ နေရာ တစ်နေရာလည်း ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။

၁။ Secretariat (ဝန်ကြီးများရုံး)

ယခု ဝန်ကြီးများရုံးကို လူသိရှင်ကြား ၁၉၀၂ခုနှစ်မှာ ဖွင့်လှစ်ခဲ့ပါတယ်။ ဗြိတိသျှ ကိုလိုနီကိုများက ၁၉၃၈ခုနှစ်အထိ ဖွင့်လှစ်ခဲ့ပြီး ၁၉၄၅ ခုနှစ်မှ ၁၉၄၈ ခုနှစ်အထိ သုံးနှစ်ကြာ တည်ဆောက်ခဲ့တဲ့ အဆောက်အအုံဖြစ်ပါတယ်။

ဝန်ကြီးများရုံးကို အနီရောင်အုတ်ခဲများနှင့် ဝရန်တာ (verandahs) တန်းများပါရှိသော ဂန္တဝင်ဗစ်တိုးရီးယား အဆောက်အအုံမျိုးဖြစ်ပြီး ခမ်းနားသော တိုင် (pilasters) များ ဖြည့်စွက်ထား၍ ကောရိန်သုစတိုင် (Corinthian style) တည်ဆောက်ထားပြီး ရန်ကုန်မြို့တွင် အကျော်ကြားဆုံး အဆောက်အအုံ တစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။

၂။ တရားရုံးချုပ် (High Court)

ရန်ကုန်မြို့၏ အလယ်ရှိ မဟာဗန္ဓုလပန်းခြံအနားရှိသော တရားရုံးချူပ်သည် ဗစ်တိုးရီးယားပြည်နယ်၏ 17 ရာစုက ဗိသုကာ လက်ရာ ဒီဇိုင်း အတိုင်း တည်ဆောက်ခဲ့တဲ့ အဆောက်အအုံ တစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ ၁၉၁၁ခုနှစ်တွင် ထိုအဆောက်အအုံသည် ဗြိတိသျှတို့၏ တရားရုံးချုပ်ဖြစ်ခဲ့ပြီး ၂၀၀၆ ခုနှစ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံ၏ တရားရုံးချုပ်ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။

ထိုအဆောက်အအုံကို လှပသော အပြင်ထောင့်(quoins)များနှင့် နာရီစင် ပါရှိတာကြောင့် လှပကြော့ရှင်းမှုကို မြင်တွေ့ရမှာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။

၃။ Rowe & Co

ယခု AYA ဘဏ် ရုံးချုပ်သည် ၁၉၁၁ခုနှစ်တွင် ပြီးစီးခဲ့ပြီး အရှေ့တောင်အာရှ၏ အကြီးမားဆုံး စတိုးဆိုင်ဖြစ်သော ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ Rowe & Co အဆောက်အအုံကို ၁၉၆၀ ပြည့်နှစ်တွင် အစိုးရက ထိုအဆောက်အုံကို လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးရုံးအဖြင့် ၂၀၀၅ခုနှစ်တွင် ပြောင်းလဲ ဖွင့်လှစ်ခဲ့ပါတယ်။

ထိုအဆောက်အုံကို ဗစ်တိုးရီးယားစတိုင် (Victorian style) တည်ဆောက်ထားပြီး ပြတင်းပေါက်များ နှင့် အမိုးခုံး မျှော်စင်များကို လမ်း၏ ၄၅ ဒီဂရီထောင့်တွင် တည်ဆောက်ခဲ့ပါတယ်။

၄။ Strand Hotel (ကမ်းနားလမ်းဟိုတယ်)

၁၉၀၁ခုနှစ်တွင် အမေရိကန် ညီအစ်ကိုနှစ်ယောက်က Raffles Singapore နှင့် E & O Penang တို့ကို ဆောက်လုပ်ခဲ့သော ဗစ်တိုးရီးယားစတိုင်ဟိုတယ် (Victorian hotel style) တည်ဆောက်ခဲ့ပြီး ရန်ကုန်ရှိ ကိုလိုနီခေတ် ဗိသုကာလက်ရာတွင် အထင်ရှားဆုံး တစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။

ထိုဟိုတယ်ကို ၂၀၀၈ခုနှစ်တွင် ပြန်လည်ပြုပြင်မွမ်းမံခဲ့ပြီး ရန်ကုန်မြို့၏ အဆင့်မြင့် ဟိုတယ်တစ်ခု လည် ဖြစ်ပါတယ်။

၅။ Myanma Port Authority ( မြန်မာ့ဆိပ်ကမ်းအာဏာပိုင်)

ယခင်က Irrawaddy Flotilla ကုမ္ပဏီ၏ ရုံးချုပ်ဖြစ်သော မြန်မာ့ဆိပ်ကမ်းအာဏာပိုင် အဆောက်အအုံသည် နယူးယောက်မြို့ပြီးလျှင် ကမ္ဘာပေါ်တွင် ဒုတိယမြောက် စီးပွားရေး အချက်အချာဖြစ်သော ဆိပ်ကမ်းတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။

ကောရိန်သုမြို့ရှိ ကော်လံများ (Corinthian columns)သည် နှစ်ဖက်စလုံး၏ အရှည်ကိုဆန့်ထားပြီး ဖွဲ့စည်းပုံက17 ရာစုက ဗိသုကာ လက်ရာ ဒီဇိုင်းအတိုင်း တည်ဆောက်ခဲ့သော အဆောက်အအုံဖြစ်ပါတယ်။

ထူးခြားချက်မှာ အဆိုပါ မျှော်စင်မှာ မြစ်ရဲ့ ရှုခင်းကို ကြည့်ရှု့ နိုင်အောင် အခြား အဆောက်အအုံရဲ့ နေရာများထက်ပိုမို မြင့်အောင် တည်ဆောက်ထားပါတယ်။